قالب لبه خم (ارس)

اغلب مخاطبان این مطلب در یک «ساختمان» مشغول مطالعه این مطلب هستند؛ حال این ساختمان می‌تواند محل کار یا زندگی و یا حتی تحصیل آن‌ها باشد. از جمله دلایلی که شما به‌عنوان مخاطب با آسودگی خاطر به مطالعه، کار، زندگی و سایر فعالیت‌های رومزه مشغول هستید، اطمینان از استحکام بنایی است که در آن حضور دارید. بنابراین یکی از بدیهیات موجود در تأمین سلامت تمام افراد، استحکام بنایی است که در آن ساکن هستند. این استحکام طبعاً حاصل مصالحی است که تحت نظر سازندگان و متخصصان، در این ساختمان استفاده شده است.

ما در آرتا بنیان صنعت به بررسی قالب لبه خم (ارس) میپردازیم. این مجموعه با بکارگیری متخصصین فنی و تولید، توان تولید انبوه قالب فلزی بتن ، داربست مثلثی (اسکافلد) ، داربست چکشی (ستاره ای) و قالب لارج پنل ، قالب تونل لاینینگ و انواع قالب بتن خاص مطابق نقشه ارائه شده را داراست.

یکی از پرکاربردترین و پرآوازه‌ترین مصالح ساختمانی که نامش به گوش همه خورده است، بتن است. بتنن به‌علت استحکام و پایداری بالا، گوناگونی بسیار و قیمت مناسب تقریباً در تمام بناها به کار برده می‌شود. این ماده در ابتدا حالتی خمیری دارد؛ از این رو به‌طور تقریبی به 48 ساعت زمان جهت سفت شدن نیاز دارد. بنابراین در قالبی ریخته می‌شود که طبق نظر مهندسان، با موارد مورد نظرشان مطابقت داشته باشد. قالب‌ها انواع مختلفی دارند که از جمله آن‌ها، قالب بتن لبه خم است. قالب بتن لبه خم یا ارس مانند سایر قالب‌های بتن ویژگی‌ها، مزایا و معایبی دارد که در ادامه مقاله، مفصلاً به شرح آن‌ها خواهیم پرداخت.

ویژگی‌های قالب بتن لبه خم

قالب‌های بتنی در چند نوع و جنس در بازار وجود دارند که از جمله آن‌ها، قالب فلزی است. قالب‌های فلزی با توجه به ویژگی‌ها و نوع کارکردهایی که خواهند داشت در دو دسته تسمه‌ای (جوش) و خم (ارس) طبقه‌بندی می‌شوند. قالب لبه خم همان‌طور که از نامش پیداست، زاویه 90 درجه ندارد و در مواردی استفاده می‌شود که با زوایایی غیر از 90 طراحی شده‌اند.

برای تهیه این قالب تنها از یک برش ورق فولادی استفاده می‌شود و لبه‌های صفحه برش داده شده، توسط دستگاه برک خم و زاویه داده می‌شوند. با توجه به استفاده از تنها یک ورق فولادی در تولید قالب لبه خم، ایت قالب وزن کم‌تری در مقایسه با قالب لبه جوش دارد. همچنین مقاومت و استحکام بالا در کنار استهلاک پایین، قالب بتن لبه خم را به یک قالب پرطرفدار تبدیل کرده است. استهلاک پایین این قالب نیز ناشی از اصطحکاک کم در زمان مونتاژ کردن قالب است. لازم به ذکر است که با توجه به ساختار یک‌پارچه‌ قالب لبه خم، نیاز بسیار کمی به جوشکاری در این نوع قالب وجود دارد.

از طرف دیگر یکی از دغدغه‌های مهندسان و فعالان این حوزه، سهولت نصب و اجرای قالب است تا بتن در طی مدت زمان سفت شدن، به هیچ عنوان دچار تغییر شکل یا کج شدن نشود. برای دستیابی به این مهم، اغلب افراد به سراغ انتخاب قالب بتن لبه خم می‌روند؛ چراکه قالب بتن لبه خم به‌راحتی قابل نصب و اجرا در هنگام بتن‌ریزی است و مونتاژ و قالب‌بندی بسیار آسان‌تری به نسبت سایر قالب‌ها دارد.

بازار خرید و فروش مصالح عموماً تأثیر بسیاری در انتخاب مصالح و وسایل مورد نیاز برای ساخت بنا دارد. لذا سازندگان اغلب تمایل به انتخاب قالبی دارند که راحت‌تر به فروش برسد تا هزینه‌های پروژه از طریق فروش این قالب اندکی جبران شود. قالب لبه خم بازار دست دوم بسیار خوب و مطلوبی دارد که این مورد نیز افراد را ترغیب به استفاده از این قالب می‌نماید.

مزایای قالب‌های بتنی فلزی و لبه خم

همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، مصالح ساختمانی بنا به نیاز و کارکردهای مورد نظر سازندگان و مهندسان انتخاب می‌شود. در کنار بررسی کارکردهای مصالح، توجه به صرفه اقتصادی نیز یکی از اولویت‌های اصلی متخصصان این حوزه است. با توجه به تنوع و گوناگونی مصالحی مانند قالب بتن، لازم است انتخاب آن‌ها با دقت بالایی انجام گیرد. در اغلب پروژه‌های عمرانی شاهد استفاده از قالب‌های بتنی فلزی هستیم که این مورد به خوبی نشان دهنده کیفیت و استحکام بالای این نوع قالب است. همچنین واضح است که با توجه به استفاده گسترده از این نوع قالب در انواع پروژه‌های عمرانی، قالب بتن فلزی مزایای بسیار بیشتری نسبت به معایبش دارد.

تنوع در سایز و نوع قالب (تسمه‌ای و لبه خم) قالب فلزی را به محبوب‌ترین نوع قالب بتنی تبدیل کرده است. همچنین استحکام و دوام بالا، امکان استفاده مجدد در چندین پروژه، قابلیت استفاده در پروژه‌های مختلف و قیمت مناسب قالب فلزی، عواملی هستند که فعالان این زمینه را به انتخاب خود مطمئن‌تر می‌کنند. البته در این میان قالب لبه خم نیز با دارا بودن استحکام بالاتر، نصب و مونتاژ آسان‌تر و دارا بودن بازار مناسب جهت فروش به‌صورت دست دوم، مزایای قابل توجه‌تری را به خود اختصاص داده است.

مشخصات قالب لبه خم

قیمت تولید قالب لبه خم چگونه است؟

هرچند قالب لبه خم مزایای بسیار قابل توجهی دارد، اما به‌علت پروسه تولید دشوارتر جهت دستیابی به استحکام بالاتر و وزن کمتر، هزینه مصرفی برای تولید آن نیز بیشتر است. همچنین در مقایسه با قالب لبه جوش می‌توان گفت با توجه به اینکه قالب لبه خم ساختار یک‌پارچه‌ای دارد (برخلاف لبه جوش که بیشتر از جوش استفاده می‌شود، در این قالب استفاده از جوش به حداقل می‌رسد)، واضح است که هزینه تولید آن نیز بالاتر و قیمت تمام شده نهایی نیز بیشتر خواهد بود.

تفاوت‌های قالب لبه خم و تسمه‌ای و تعمیر آن‌ها

قالب لبه خم و تسمه‌ای هر دو در طبقه‌بندی گروه قالب بتنی فلزی قرار دارند. بنابراین مشابهت‌هایی دارند که از جمله این مشابهت‌ها، جنس قالب است. اما تفاوت‌هایی نیز دارند که این دو را از هم متمایز می‌کند و در پی این تمایز، گاه کاربردشان نیز می‌تواند متفاوت باشد.

تفاوت قالب لبه خم و تسمه‌ای از نظر ساختار و پروسه تولید

عمده تفاوت میان قالب لبه خم و تسمه‌ای روش و پروسه تولید آن‌هاست که پیش‌تر به آن پرداخته شد. در پی روش‌های تولید متفاوت، ابزار و صفحات تولید نیز متفاوت خواهند بود. بدین صورت که قالب لبه خم تنها از برش یک ورق فولادی با ضخامت و ابعاد متفاوت با لبه تسمه‌ای تولید می‌شود. اما قالب تسمه‌ای  از چند ورق و با ابعاد و درصدهای دیگر به تولید می‌رسد. همچنین در قالب لبه خم برعکس قالب تونل فرم، میزان استفاده از جوش، حداقل میزان ممکن است.

مقایسه از نظر وزن

وزن این دو قالب نیز با توجه به استفاده از مواد اولیه و ضخامت و ابعاد آن‌ها با هم تفاوت دارد. قالب لبه خم به‌علت دارا بودن درصد پایین‌تری از ورق‌های فولادی ضخیم، وزن کم‌تری نسبت به لبه جوش یا همان تسمه‌ای دارد. در حالت کلی طبق اندازه‌گیری‌ها و محاسبات انجام شده، ورق لبه خم به مقدار دو کیلو و پانصد گرم در واحد متر مربع از لبه جوش سبک‌تر است.

تفاوت قالب لبه خم و تسمه‌ای از دیدگاه قیمت

دیگر تفاوت این دو قالب در قیمت آن‌هاست. اما این تفاوت چندان چشمگیر نیست و علت این چشمگیر نبودن، به وزن قالب برمی‌گردد. در حالت کلی قالب تسمه‌ای ارزان‌تر از قالب لبه خم است؛ اما وزن بالای قالب لبه جوش این ارزانی را جبران می‌کند و در نهایت، تفاوت قیمت این دو لبه را به حداقل مقدار ممکن می‌رساند که بسیار جزئی است.

مقایسه از نظر دوام

قالب فلزی خود از عمر بالایی برخوردار است. اما بدیهی است که نوع استفاده مناسب و شیوه نگهداری صحیح از قالب، عامل مهمی در تعیین عمر آن به‌شمار می‌رود. در مقایسه طول عمر مفید قالب لبه خم و تسمه‌ای، به‌علت استفاده زیاد از جوش در قالب تسمه‌ای، ممکن است جوش‌ها تحت فشار یا به مرور زمان از بین بروند و یا حتی در همان ابتدا نیز از کیفیت بالا برخوردار نباشند. لذا قالب لبه خم که یک‌پارچه است، از عمر مفید بیشتری برخوردار خواهد بود.

مقایسه قالب لبه خم و تسمه‌ای از نظر تعمیر

هرچند قالب لبه خم از بازار خوبی جهت فروش دست دوم برخوردار است، اما نکته منفی که برای این نوع قالب فلزی وجود دارد این است که تعمیر این قالب در صورت ضربه دیدن، کج شدگی، سقوط از ارتفاع و تحمیل فشار بالا بسیار دشوار و پر چالش است. اما قالب تسمه‌ای در صورت آسیب دیدگی، صرفاً با تعویض تسمه آسیب دیده و یا استفاده از جوش به آسانی قابل تعمیر و استفاده مجدد در همان پروژه و حتی پروژه‌های بعدی خواهد بود.

جمع‌بندی

قالب بتن فلزی به لحاظ دوام و استحکام بیشتر نسبت به سایر انواع قالب بتن مانند قالب تونلی و البته کاربرد گسترده آن در انواع پروژه‌های عمرانی مانند ساخت ساختمان‌های مسکونی یا تجاری، سد سازی و …، انتخاب بسیاری از مهندسان قرار گرفته است. با توجه به حساسیت در عدم تغییر شکل بتن لازم است در انتخاب نوع قالب فلزی دقت نمود تا استحکام بنا به حداکثر میزان ممکن برسد.

قالب بتن لبه خم با توجه به اینکه می‌تواند با زوایای مختلف و برای کاربرهای بسیار متنوع مورد استفاده قرار گیرد، و همچنین بنا به یکپارچگی ساختار این قالب و دقت بالا در فرآیند تولید آن، می‌تواند انتخاب مناسبی برای فعالان و مهندسان حوزه‌های عمرانی باشد. البته لازم به ذکر است که استفاده از قالب لبه خم و تسمه‌ای، به ترجیحات سازنده و حتی محل انجام پروژه نیز بستگی دارد.